Чӑваш Енре туса илекен чӑх какайне Китая ӑсатаҫҫӗ. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пирӗн патри агропредприятисем республикӑна ашпа тата какайпа тивӗҫтереҫҫӗ, сутмалӑх та юлать вӗсен.
2020 ҫулта Чӑваш Ен ультрапастеризациленӗ сӗте, чӑхӑн ура лаппипе ҫунаттине ют ҫӗршыва сутма тытӑннӑ.
Чӑх ашӗ ӑсатассин калӑпӑшӗпе республикӑмӑр утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗ тӗлне улттӑмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Чӑх ашӗ сутассин калӑпӑшӗ пӗр эрнере (ҫӗртме уйӑхӗн 29-мӗшӗнчен пуҫласа утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗ тӗлне) 230,57 пин долларпа танлашнӑ. Продукци Китая ӑсаннӑ.
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн патри ял хуҫалӑх предприятийӗсем 1665,52 пин долларлӑх аш, 25,46 пин долларлӑх сӗт сутнӑ.
Республикӑра ӗне усракансене укҫа парасси пирки пӗлтернӗччӗ унччен. Ун чухне каланӑ тӑрӑх, укҫана ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче пама тытӑннӑ, ҫитес вӑхӑтра ӗҫе вӗҫлемелле пулнӑ.
ЧР ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Марина Загребаева палӑртнӑ тӑрӑх, паянхи кун тӗлне ӗне усракансене 128,4 млн тенкӗ куҫарса панӑ, ку – 41,2 пин ӗнешӗн. Ку – ӗне усракансен 74 проценчӗ.
Программа пуҫланнӑранпа ку субсидие 27600 ытла ҫын илнӗ. Аса илтерер: 1 ӗнешӗн – 2300, ике ӗнешӗн кашни пуҫшӑн – 3300, 3 е ытларах ӗнешӗн кашнин пуҫне 4300 тенкӗ параҫҫӗ.
| УТӐ | 17 |
Ку вӑхӑтра пахчара тата уйсемпе хирсенче пӑрҫа пиҫсе ҫитет. Ӗлӗк ку культурӑна самай акатчӗҫ, халь вара, выльӑх-чӗрлӗхе сахалрах тытма пуҫланипе-ши ҫакӑ ҫыхӑннӑ, пӑрҫа уйӗсем ҫуккипе пӗрех.
Чӑваш Республикипе Чӗмпӗр облаҫӗнчи Россельхознадзор тытӑмӗ пирӗн редакцине пӑрҫа пӗрчи (гороховая зерновка) пирки информаци вырнаҫтарма ыйтрӗ. Паллах, вӗсем вырӑсла ярса пачӗҫ. Ун пирки пӗлтерни сирӗншӗн те усӑллӑ пулӗ тесе эпир ку информацие чӑвашла вырнаҫтарас терӗмӗр. Унсӑр пуҫне икчӗлхеллӗ корпусшӑн та паха пулӗ — вӑл пуянланӗ.
Пӑрҫа пӗрчи — Bruchus йӑхӗнчи пысӑках мар нӑрӑ, пӑрҫан культурӑлатнӑ сорчӗсене сиен тӑвакан сӑтӑрҫӑ. Вӑл хура тӗслӗ, тӗкӗ шурӑ, мӑйӑх тӗпӗ, малти чӗркуҫҫисем тата урисем хӗрлӗ-сарӑ. Раҫҫейре пӗрремӗш хут ӑна 1857 ҫулта асӑрханӑ.
Ҫуркунне вӑранать, ҫамрӑк пӑрҫа хутаҫҫи ҫине сарӑ ҫӑмарта хӑварать (200-е яхӑн, пӑрҫара пӗр хурт пулать). Хурчӗсем пӗрерӗн ҫамрӑк пӑрҫа ӑшне кӑшласа кӗреҫҫӗ; кӗркунне, пӑрҫана пуҫтарса илнӗ хыҫҫӑн, кипкеленме пуҫлаҫҫӗ. Нӑрӑсем пӑрҫаран тепӗр ҫуркунне ҫавра шӑтӑк кӑшласа тухаҫҫӗ.
Иртнӗ эрнере пирӗн республика утӑ сутассипе Раҫҫейре мала тухнӑ. Чӑваш Енри аграрисем кӑҫалхи ҫур ҫулта 440 тонна утӑ Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи 158,3 пин долларлӑх сутнӑ.
Люцерна, вика (тӑрна пӑрҫи), клевер, кашкӑр пӑрҫи вӑррине тата ӳсентӑрана вӗтетсе миххе тултарса Бельгине, Германие, Польшӑна тата Словение ӑсатнӑ.
Кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫулта пирӗн республикӑран агропромышленность продукцине 11,8 миллион долларлӑх ӑсатнӑ. Ку вӑл пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑртинчен 10,3% нумайрах.
2024 ҫул тӗлне пирӗн тӑрӑхри аграрисен экспорта 46 миллион долларлӑх продукци ӑсатма тытӑнмалла. Чӑваш Ен Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ку цифрӑна республикӑн наци пррекчӗпе килӗшӳллӗн пӑхса хӑварнӑ.
Ял хуҫалӑх таварне туса илекенсен техника ҫӗнетме кӑҫал майсем анлӑрах. Ку хыпара Чӑваш Ен ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Фейсбукра пӗлтернӗ.
Министр хыпарланӑ тӑрӑх, ял хуҫалӑх техникине туяннин 40 процент таран саплаштараҫҫӗ. Техника туянассин хисепӗ 112 единица хушӑннӑ.
Техника туянма патшалӑх пулӑшни хаклӑ техника, трактор тата комбайн илнӗ чух пушшех кирлӗ. Вӗсене туянасси пӗлтӗрхинчен 1,9 хут нумайланнӑ.
Сӑмах май каласан, ял хуҫалӑх предприятийӗсенче выльӑх апачӗ хатӗрлеҫҫӗ. Утӑ ҫинче Куславкка, Шӑмӑршӑ тата Ҫӗмӗрле районӗсем уйрӑмах хастар. Вӑрнар, Шупашкар, Елчӗк районӗсем те хӑвӑрт ӗҫлеҫҫӗ.
Хуҫалӑхсенче сенаж тата силос хатӗрлессипе те ҫине тӑраҫҫӗ.
Чӑваш Енре ӗне усракансене укҫа парса пулӑшасси пирки сайтра хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: пӗр ӗне усракансене – 2300, икӗ ӗнешӗн кашнине – 3300, виҫӗ тата ытларах ӗнешӗн кашниншӗн 4300 тенкӗ парӗҫ. Ку тӳлеве ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче пама тытӑнассине каланӑччӗ.
Заявлени ҫырнӑ 747 ҫын ҫак пулӑшӑва тивӗҫнӗ ӗнтӗ. Вӗсем патне ҫак укҫа ҫитнӗ.
Чӑваш Енре ҫак патшалӑх пулӑшӑвне 22 пин хуҫалӑх тивӗҫӗ. Вӗсенче пӗтӗмпе 56 пин ытла ӗне. Ку тӗллевпе республика хыснинчен 185 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Юлашки виҫӗ уйӑхра республикӑра ҫӗр ҫине нӳрӗк нормӑран 75 процент ытларах ӳкнӗ. Ҫанталӑк йӗпе тӑнӑран ака кӑҫал 2-3 эрне мар, 2,5 уйӑха тӑсӑлнӑ. Ҫапах тухӑҫ пӗлтӗрхинчен 4,5 процент ытларах пулассине палӑртаҫҫӗ.
Йӗпе-сапа пулнӑран ЧР Ял хуҫалӑх министерстви пӑшӑрханать. Ку ҫӗрулмине пырса тивет. Ӑна 4,8 пин гектар ҫинче лартнӑ. Ку – 75 процент кӑна. Ҫӗрулми лартас ӗҫ малалла пырать, тепӗр 150 гектар лартӗҫ. Ыттине ӗлкӑӗреймӗҫ. Халӗ специалистсем тӑкака шутлаҫҫӗ. Вӑл 5 млн тенкӗрен иртсен инкеклӗ лару-тӑру режимне йышӑнӗҫ.
Ҫумӑр ҫунӑран утӑ хатӗрлес ӗҫ те вӑрах пырать. 16 район утӑ ҫулма пуҫланӑ, 7 пин гектар ҫулнӑ, ку пӗлтӗрхинчен 4 хут сахалрах.
Чӑваш Енри уйсенче сӑтӑрҫӑ сарӑлнине пӗлтереҫҫӗ. Куҫа курӑнман хурт-кӑпшанкӑ – нематод – ҫӗрулмине тапӑннӑ. Ӑна пула глободероз чирӗ пуҫланас хӑрушлӑх пур.
Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак хурт-кӑпшанкӑ 359 ялти 6364 ҫӗр лаптӑкӗ ҫинчи ҫӗрулмине тапӑннӑ. Пӗтӗмпе – 1360,3 гектар.
Нематод ҫӗрулмине тапӑнсан вӑл ӳсме пӑрахать, ҫулҫи тӗссӗрленет, пӗтӗрӗнет те майӗпен шанать.
Вӑл уйрӑмах 9 районта сарӑлнӑ: Комсомольски, Вӑрнар, Елчӗк, Хӗрлӗ Чутай, Ҫӗмӗрле, Патӑрьел, Муркаш, Канаш, Етӗрне тӑрӑхӗсенче.
Паян ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ирттернӗ планеркӑра ӗне тытакансене укҫан хавхалантарасси пирки калаҫнӑ.
Иртнӗ эрнере Олег Алексеевич контрактламан укҫа-тенкӗн пӗр пайне (ӑна картишсене хӑтлӑлатма пӑхса хунӑ) харпӑр хуҫалӑха субсидилеме ярасси пирки каланӑ. ЧР Ял хуҫалӑх министерстви проект хатӗрленӗ, унта ку пулӑшӑва мӗнле парассине ҫирӗплетнӗ.
Проектра палӑртнӑ тӑрӑх, пӗр ӗнешӗн 2300 тенкӗ парӗҫ, икӗ ӗне тытакансене – 3300 тенкӗ, 3 е ытларах ӗне усракансене – 4300 тенкӗ.
Ку пулӑшӑва 22 харпӑр хуҫалӑх тивӗҫмелле, вӗсенче – 56 пин ытла ӗне. Ку тӗллевпе республика хыснинчен 185 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ. Тӳлеве ҫӗртме уйӑхӗн вӗҫӗнче пама палӑртнӑ. Ӗне усракансен ял тӑрӑхӗн администрацине кайса заявлени ҫырмалла.
Раҫҫейӗн мӗнпур регионӗнче пыл туса илекенсен кооперативӗсем йӗркелемелле. РФ ял хуҫалӑх министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Джамбулат Хатуов вӗлле хурчӗн отрасльне аталантарассипе черетлӗ лару ирттернӗ.
Министр ҫумӗ палӑртнӑ тӑрӑх, хурт-хӑмӑр продукцине туса илессин калӑпӑшӗ ӳсесси хурт-кӑпшанкӑ шӑркалантаракан культурӑсене туса илнинчен те, ҫавсен лаптӑкӗнчен те, ӳсен-тӑран тутлӑлӑхӗнчен те килет. Раҫҫей Ял хуҫалӑх министерстви ку тӗлӗшпе Белгород, Курск, Липецк, Рязань, Тамбов, Ҫӗнҫӗпӗр облаҫӗсене, Пушкӑртстан, Тутарстан, Удмурт республикисене, Алтай тата Байкал тӑрӑхӗсене палӑртнӑ.
Регионсенче хурт-хӑмӑр ӑстисен кооперативӗсене йӗркелемеллине палӑртнӑ май Липецк, Курск, Белгород, Кемӗр, Омск облаҫӗсенче вӗсем халех пуррине тӗслӗх евӗр асӑннӑ.
+30.3 °C